kalibracje.pl - słownik

Cegła ze słomy i krowiego łajna, suszona na słońcu. Indianie z Meksyku używali takiej do budowy lepianek. Słowo pochodzi z języka hiszpańskiego, więc prawidłowa wymowa to ə ˈdəʊ.bi .
Posłuchaj wymowy amerykańskiej:

Adobe community

Jeśli masz jakieś uwagi czy życzenia dotyczące funkjonalności programów Adobe to możesz napisać o tym na forum community.adobe.com. Co oczywiście nie znaczy, że Twoja uwaga czy sugestia zostanie kiedykolwiek uwzględniona...

AdobeRGB

To standard przestrzeni kolorów opracowany i wspierany przez firmę Adobe. Jest powszechnie stosowany w fotografii, grafice 2D i w przemyśle drukarskim.

Apla

Powierzchnia papieru pokryta dowolnym kolorem (farbą) o 100% nasyceniu, czyli bez półtonów. Inaczej pełne pokrycie powierzchni kolorem (farbą). Przeciwieństwo rastra.

Arkusz autorski

Jednostka miary pracy autorskiej. Tak samo jak arkusz wydawniczy jest to 40 000 znaków lub 3000 cm2 ilustracji, lub 700 wierszy poezji. Strona „maszynopisu” autorskiego to 1800 znaków. Zawiera 30 wierszy na stronie, a w każdym wierszu powinno znajdować się 60 znaków, w tym znaki interpunkcyjne oraz spacje. Arkusz autorski tworzą 22 strony takiego „maszynopisu”.

Arkusz drukarski

Jednostka miary stosowana w produkcji drukarskiej. Jest to jednostronnie zadrukowany arkusz papieru formatu A1 lub B1, który odpowiada np. ośmiu stronom formatu A4, szesnastu stronom formatu A5 itd.

Arkusz wydawniczy

Jednostka miary materiału do publikacji. Tak samo jak arkusz autorski, arkusz wydawniczy zawiera 40 000 znaków lub 3000 cm2 ilustracji, lub 700 wierszy poezji.

Balans szarości

Połączenie w procesie druku farb triadowych (CMY) w takich proporcjach, by dawały one neutralną barwę szarą. Poprawność realizacji balansu szarości w druku jest podstawą prawidłowego odwzorowania kolorów.

Bigowanie

Wykonanie mechanicznego wgniecenia wzdłuż linii zgięcia arkusza. Biga tworzy linię (wgniecenie), po której następuje zgięcie (złożenie) arkusza papieru.
Zobacz też: „Falcowanie”.

Blacha (forma drukowa, potocznie płyta)

Patrz: „Forma drukowa”.

CMYK

Cyan, Magenta, Yellow + Black, czyli zestaw czterech podstawowych kolorów farb drukarskich, stosowanych powszechnie w poligrafii. Zwyczajowo nazywany triadą drukarską (CMY). „K” jako oznaczenie czarnej farby pochodzi od określenia „Key Color”. Sposób separacji 'czerni' ma bowiem kluczowy wpływ na jakość i ekonomię druku.

CRI

Wskaźnik oddawania barw, charakteryzujący źródło światła. Wyrażony jest liczbą z przedziału od 0 do 100. Określa stopień prawidłowości postrzegania barw oświetlonych przedmiotów. Im wskaźnik ten jest wyższy, tym barwy są lepiej oddawane, a percepcja obserwatora bardziej zbliżona do obiektywnie prawidłowej i mniej narażona na przeklamania. Potocznie mówiąc jest to współczynnik jakości światła.

CTP (Computer-To-Plate)

Technologia wykonywania form drukowych przez naświetlarkę sterowaną bezpośrednio z komputera. Obecnie również (zwyczajowo) dział drukarni, zajmujący się przygotowaniem i kontrolą poprawności technicznej prac kierowanych do druku.

Czcionka

Materiał zecerski używany w składzie ręcznym. Kostka wykonana zazwyczaj ze stopu metalu (dawniej także z drewna), na której znajduje się litera lub inny znak graficzny. Nie należy jej mylić z krojem pisma ani z fontem.

Delta E

Wartość liczbowa określająca różnicę w przestrzeni LAB między dwoma porównywanymi kolorami. Zazwyczaj jest to różnica zmierzona między wzorem koloru a odbitką drukarską. Także różnica między wartością zapisaną w normie ISO 12642 a odbitką drukarską lub proofem. W praktyce jest to wielkość błędu w odwzorowaniu koloru w druku. ISO 12647 dla druku offsetowego dopuszcza maksymalny błąd delta E ≤ 5.
Zobacz też: „LAB”.

Densytometr

Urządzenie fotoelektryczne służące do pomiaru gęstości optycznej farby w trakcie druku. Pozwala kontrolować ilość (grubość) farby nakładanej na podłoże oraz przyrost punktu rastrowego.
Patrz: „Druk na densytometr”.

Druk na densytometr

Zwyczajowe określenie druku, w którym kontrola odwzorowania koloru odbywa się wyłącznie na podstawie pomiaru densytometrycznego, czyli kontroli ilości nakładanej farby i wielkości przyrostu punktu rastrowego. Druk jest więc wykonywany bez wykorzystania odbitek próbnych lub wzorów koloru.
Zobacz też: „Densytometr”.

Druk offsetowy

Technika drukarska oparta na płaskiej formie drukowej. Obraz przenoszony jest z formy drukowej na podłoże drukowe za pośrednictwem cylindra pośredniego, pokrytego obciągiem gumowym. Na płaskiej powierzchni formy drukowej znajdują się miejsca hydrofilowe, które zwilża roztwór wodny oraz miejsca hydrofobowe, które zwilża farba drukowa. Roztwór wodny i farba odpychają się, dzięki czemu woda nie przenika do farby i odwrotnie. Umożliwia to właściwe dozowanie ilości farby podawanej na formę drukową.

DTP (Desktop Publishing)

Historycznie DTP oznaczało skład komputerowy. Współcześnie terminem tym określa się wszystkie czynności związane z przygotowaniem na komputerze materiałów przeznaczonych do druku. Inaczej mówiąc, DTP polega na komputerowym przygotowaniu do druku, od stworzenia projektu aż po wykonanie odbitek próbnych i form drukowych.

Dywiz

Krótka kreska pozioma używana w składzie tekstu przy przenoszeniu wyrazów i łączeniu wyrazów kilkuczłonowych. Nie należy go stosować w funkcji pauzy. Do tego służą: znaki pauzy i półpauzy (dłuższe kreski).

Falcowanie

Łamanie mechaniczne (składanie) arkusza papieru po zadrukowaniu, celem otrzymania żądanego formatu publikacji. Linie zgięcia nazywamy falcem. Arkusz drukarski po sfalcowaniu to składka.
Zobacz też: „Bigowanie”.

Firet

Jednostka miary stosowana w typografii. Wartość firetu jest zmienna i zawsze równa wysokości pisma składanego tekstu. Inaczej mówiąc, w tekście złożonym pismem 10 pkt jeden firet wynosi 10 pkt. W tekście złożonym pismem 12 pkt jeden firet wynosi 12 pkt. Zwyczajowo znak pauzy w danym kroju pisma ma długość jednego firetu, a półpauza 1/2 firetu.
Zobacz też: „Stopień pisma”.

Font

Zapis kroju pisma w postaci cyfrowej. Jest to kompletny zestaw wszystkich liter alfabetu, cyfr, znaków interpunkcyjnych i specjalnych zawartych w danym kroju pisma.
Zobacz też: „Krój pisma”.

Forma drukowa (zwyczajowo blacha, płyta)

Metalowa (aluminiowa) lub polimerowa powierzchnia z wypukłym, płaskim lub wklęsłym rysunkiem, umożliwiająca druk poprzez naniesienie farby na podłoże.
Zobacz też: „Druk offsetowy”.

Format brutto

Wymiary jakie ma projekt do publikacji poligraficznej z dodanymi spadami.

Format netto

Wymiary jakie będzie miała gotowa publikacja po zakończeniu procesu produkcji, tj. po obcięciu spadów.

Format otwarty publikacji

Zwyczajowy sposób określenia wielkości pojedynczego użytku drukarskiego przed obróbką introligatorską. Na przykład ulotka formatu DL (3 skrzydełka), przed falcowaniem ma format otwarty 210 x 297 mm, a po sfalcowaniu 99 x 210 mm. Nie mylić z plikiem otwartym.

Gramatura papieru

Ciężar jednego metra kwadratowego arkusza wytworu papierniczego wyrażony w gramach. Nie należy jej mylić z grubością i sztywnością papieru.

GWG (Ghent Workgroup)

Specyfikacje techniczne – określające zasady przygotowania do druku i kontroli poprawności plików produkcyjnych – opracowane przez GWG (Grupa robocza z Gandawy) to nieformalny europejski standard w poligrafii. Od 2012 roku specyfikacje te są aktualizowane i poprawiane, gwarantując obecnie (2023) tworzenie optymalnych plików PDF. Więcej informacji na stronie GWG.org
Zobacz też na stronie kalibracje.pl przygotowanie do druku
i tutorial wideo przygotowanie do druku – eksport pdf

Impozycja

Inaczej montaż elektroniczny. Odpowiednie ułożenie użytków publikacji na formacie arkusza drukarskiego wraz z niezbędnymi oznaczeniami potrzebnymi podczas procesu druku (pasery, paski kontroli koloru) i po wydrukowaniu (znaki cięcia i falcowania).

ISO – Norma ISO 12647-2 (3/4/5/6/7)

Europejska norma definiująca parametry druku. Umożliwia stosowanie standaryzacji i zarządzanie barwą w oparciu o profile ICC, opracowane zgodnie z wytycznymi normy.
ISO 12647-2 to norma druku offsetowego,
ISO 12647-3 to standard dla druku gazetowego,
ISO 12647-4 to grawiura,
ISO 12647-5 to sitodruk,
ISO 12647-6 to fleksografia.
ISO 12647-7 to norma definiująca zasady wykonywania proofów cyfrowych.
Zobacz też strony: www.eci.org i www.gwg.org

Kapitaliki

Znaki o rysunku dużych liter (wersalików), ale o wielkości i grubości oczka liter małych, bez wydłużeń górnych i dolnych.

Kaszerowanie

Oklejanie cienkim papierem zadrukowanym papieru niezadrukowanego, znacznie grubszego, np. kartonu lub tektury.

Kąty rastra

Jeden z parametrów rastra klasycznego. Oznacza kierunek położenia rzędów punktów rastrowych. W druku jednokolorowym kąt rastra wpływa na wyrazistość reprodukcji, w wielokolorowym zaś pozwala na uniknięcie efektu mory.
Zobacz też: „Mora”.

K – Key Color

Określenie koloru czarnego (czarnej farby) w druku CMYK. Współcześnie sposób separacji czerni pełni kluczową rolę w uzyskaniu wysokiej jakości druku, uwzględniającego chłonność papieru i limit nakładanej farby. Prawidłowa separacja czerni ogranicza także koszt druku (zużycie farby) i czas schnięcia nakładu (tym samym skraca czas produkcji).

Kolumna

Tekst lub/i ilustacje złożone na określoną wielkość, odpowiadającą stronnicy danego wydawnictwa. Kolumna jest często mylona z łamem z powodu dosłownego tłumaczenia w programach do składu angielskiego terminu 'column' jako kolumna.
Zobacz też: „Łam”.

Kolumna pełna

Zgodna z formatem zasadniczym, czyli całkowicie wypełniona tekstem i ilustracjami.

Kolumna spuszczona

Kolumna niepełna od góry.

Kolumna szpicowa

Kolumna niepełna od dołu.

Kolumna wakatowa

Pusta kolumna. Patrz „Wakat”.

Krój pisma

Obraz pisma drukarskiego wydrukowany lub wyświetlony na ekranie. O jednolitych cechach graficznych i właściwościach optycznych. Krój pisma może mieć wiele odmian, często znacznie różniących się między sobą, lecz zachowujących charakterystyczne elementy swojej budowy.

LAB

Kolorymetryczny model przestrzeni barw, rozciągający się pomiędzy barwami przeciwstawnymi, gdzie L oznacza jasność barwy (lightness) o zakresie wartości 0 (czarny) do 100 (biały). Parametr „a” przyjmuje wartości ujemne i dodatnie, określając zakres od zieleni do czerwonego, podobnie jak „b”, oznaczający zakres od niebieskiego do żółtego.
Zobacz też: „Delta E”.

Lakier dyspersyjny

Jeden ze sposobów uszlachetniania druku. Lakiery dyspersyjne schną przez parowanie i przez wsiąkanie. Cząsteczki stałe w lakierze nie są chemicznie aktywne. Lakier dyspersyjny zawiera ok. 50% wody.

Lakier offsetowy

Lakier olejowy nakładany w jednej linii na maszynie drukującej; zabezpiecza przed brudzeniem i ścieraniem. Nie jest uważany za uszlachetnianie druku, a jedynie za jego zabezpieczenie.

Lakier UV

Zabezpiecza i nadaje połysk farbie drukarskiej i niezadrukowanemu podłożu drukarskiemu. Przy nakładaniu miejscowym (wybiórczym) konieczne jest zrobienie formy (maski). Jest traktowany jako uszlachetnianie.

Limit nafarbienia (TAC, TIL)

Maksymalna ilość farby jaką jest zdolny przyjąć papier w czasie druku. Z ang. TAC (Total Area Coverage) lub TIL (Total Ink Limit) teoretycznie wynosi 400% (4 x 100%), ale w druku offsetowym jest to praktycznie niewykonalne.
Wysokiej klasy papiery powlekane są w stanie przyjąć 320% – 330% farby.
Papiery offsetowe mają limit 270% – 295%.
Papiery objętościowe (spulchniane) 250% – 270%.
Papiery gazetowe 240% – 260%.

Liniatura rastra

Parametr określający budowę rastra drukarskiego. W rastrze amplitudowym (klasycznym) liniatura określa, ile rzędów kropek lub linii ułożonych równolegle względem siebie przypada na jednostkę długości. Liniaturę definiuje się w liniach na cal (lpi – lines per inch). Im wyższa liniatura, tym drobniejsze są punkty rastra i jest ich więcej. Wysoka liniatura daje efekt gładkiego, fotograficznego druku. Współcześnie stosuje się liniatury 175 – 200 lpi.
Zobacz też: „Raster”

Łam

Złamany tekst lub/i ilustracje z dostosowaniem do wielkości kolumny (tj. strony), w układzie jednołamowym (typowym dla książki) lub wielołamowym typowym dla gazet i czasopism. Często mylony z kolumną.
Zobacz też: „Kolumna”.

Majuskuła

Inaczej wersalik; wielka litera alfabetu, różniąca się kształtem od minuskuły, mieszcząca się między górną a podstawową linią pisma.

Metameria

Zjawisko polegające na różnym odbiorze barwy tej samej substancji barwiącej (np. zawartej w farbie) w zależności od rodzaju światła, w którym dana substancja barwiąca jest oglądana.

Minuskuła

Inaczej litera tekstowa; mała litera alfabetu, różniąca się kształtem od majuskuły; jej górna i dolna krawędź mieści się między podstawową a średnią linią pisma, natomiast jej wydłużenia między dolną i górną linią pisma.

Mora

Niepożądany efekt w druku w postaci prążków, powstały na skutek interferencji, czyli nakładania się na siebie siatek linii rastrowych. Aby mora nie występowała, kąty rastra obraca się (przekręca względem siebie) o ustaloną wartość np:. 15 stopni, 45 stopni, 75 stopni.

Nadrukowanie (overprint)

Atrybut nadawany elementom projektu graficznego. Kolor opisany tym atrybutem będzie nadrukowany na każdym innym kolorze (bez stosownego wybrania). Nadruk stosuje się do definiowania elementów przeznaczonych do lakierowania (tzw. maska na lakier) czy hotstampingu. Czasami także do kolorów dodatkowych (Pantone), czy metalicznych np. złoto czy srebro. Zwyczajowo również do oznaczenia koloru wskazującego obrys wykrojnika. Niewłaściwe wykorzystanie atrybutu nadrukowania może doprowadzić do niepożądanych efektów ubocznych w druku.

Obciąg gumowy (potocznie „guma”)

Materiał zakładany na cylinder pośredni w maszynie offsetowej, odpowiedzialny za przenoszenie farby z formy drukowej na papier lub inne podłoże drukowe.

Odciąganie w stosie

Pojawia się gdy farba z jednego zadrukowanego arkusza papieru odbija się na następnym arkuszu. Zjawisko zachodzi zwykle w przypadku użycia zbyt dużej ilości farby.

Papier objętościowy (spulchniany)

Papier o luźnej strukturze pozwalającej uzyskać zwiększoną grubość w stosunku do gramatury. Zazwyczaj o wysokim wolumenie i dużej nieprzezroczystości, przeznaczony do publikacji książek, podręczników, katalogów.

Pantone

Biblioteka kolorów dodatkowych, wykonywanych na zamówienie, wg receptury opracowanej przez firmę Pantone, na bazie 18 farb podstawowych, mieszanych w odpowiednich proporcjach. Umożliwia precyzyjne dobranie koloru, jego równomierne nakładanie i powtarzalność w druku. Oferuje także farby specjalne, np. złoty, srebrny oraz kolory metaliczne, fluorescencyjne i pastelowe. Biblioteka Pantone dostępna jest zarówno w wersji elektronicznej, jak i drukowanej. Próbki koloru w bibliotece mają określone numery, co ułatwia ich stosowanie. Dodatkowo biblioteki rozróżniają druk na papierze powlekanym (próbki oznaczone „C” – Coated) i niepowlekanym („U” – Uncoated).
Zwyczajowa nazwa wersji papierowej to wzornik lub próbnik Pantone, choć w istocie jest to „Formula Guide Book”, a powszechnie stosowane określenie „próbnik” czy „wzornik” budzi spore wątpliwości ze względu na duże rozbieżności w kolorystyce dostępnych na rynku egzemplarzy. Pamiętać także trzeba, że kolory z palety Pantone nie zawsze mają dokładne odwzorowanie w CMYK ze względu na dużo szerszy gamut dostępnych w nim barw. Farby z biblioteki Pantone są też bardzo wrażliwe na lakierowanie i foliowanie, a pigmenty w nich stosowane są silnie metameryczne. Zmieniają kolorystykę pod wpływem zmiany temperatury barwowej oświetlenia.
Zobacz też: „Metameria”.

Papier bezdrzewny

Papier zawierający mniej niż 10% masy celulozowej i więcej niż 90% masy chemicznej. Papier bezdrzewny w porównaniu do drzewnego jest odporniejszy na procesy starzenia się, ale jest bardziej przezroczysty.

Papier drzewny

Papier zawierający więcej niż 10% masy celulozowej. Zawartość celulozy zmniejsza przezroczystość papieru i poprawia jego odporność na czynniki mechaniczne.

Papier kredowy (potocznie „kreda”)

Tradycyjne określenie papieru powlekanego, stosowanego w drukach o dużych wymaganiach kolorystycznych (jakościowych). Tradycyjnie wybielany kredą (stąd nazwa). W terminologii anglojęzycznej określany jako „coated”.

Papier LWC (Light Weight Coated)

Cienki papier powlekany, o gramaturze 40 – 70 g/m2, używany do druku czasopism i kolorowych magazynów w technice rolowej.

Papier offsetowy (potocznie offset)

Tradycyjne określenie papieru niepowlekanego. W terminologii anglojęzycznej określany jako „uncoated”.

Paser

Znak graficzny, zazwyczaj w postaci krzyżyka w kole, umieszczany poza formatem netto drukowanej publikacji, służy jako „celownik” do dokładnego nanoszenia obrazu drukowego kolejnymi farbami. Pasery znajdują się w tych samych miejscach na obrazie strony w każdym z drukowanych kolorów. Umieszcza się je na marginesie danego arkusza i odcina wraz z nim po wydrukowaniu.

PDF (Portable Document Format)

Format pliku graficznego stworzony przez firmę Adobe. Powszechnie stosowany w poligrafii i traktowany jako format zamknięty, tj. gotowy do druku. Zgodnie z założeniami Adobe wszystkie składowe publikacji: fonty, ilustracje, profile ICC powinny być zawarte w pliku PDF. Przeglądanie i dalsza reprodukcja zapisanej w nim publikacji wymaga jedynie posiadania odpowiedniego interpretera, zazwyczaj darmowego, np. Adobe Reader.

Plik otwarty

Termin określający plik z programu graficznego, zapisany w jego natywnym formacie (.psd, .indd, .ai). Plikiem otwartym można określić również „paczkę”, czyli plik z zapisanym projektem graficznym wraz z plikami wszystkich wykorzystanych czcionek, dołączoną grafiką rastrową i wektorową.

Plik zamknięty

W praktyce poligraficznej jest to praca zapisana w formacie PDF, w której nie powinno się wprowadzać już żadnych zmian. W praktyce wykonuje się impozycję (montaż elektroniczny do formatu arkusza drukarskiego) i kontrolę poprawności pliku. Czasami konwersję RGB --> CMYK. Pantone --> CMYK.

Płyta (forma drukowa, potocznie blacha)

Patrz: „Forma drukowa”.

Proof (cyfrowa odbitka próbna)

Odbitka pozwalająca na sprawdzenie poprawności kolorystycznej pracy przed rozpoczęciem druku. Wykonywana zwykle przy pomocy drukarek fotograficznych, sterowanych odpowiednim oprogramowaniem, wykorzystującym zarządzanie kolorem i profile ICC. Kolorystyka wydrukowanego nakładu nie powinna różnić się od zaakceptowanego proofa. Określa to norma ISO 12647-7. Proof powinien posiadać certyfikację poświadczoną odpowiednią naklejką i podpisem. Jeśli zachodzi taka potrzeba powinien uwzględniać symulację koloru podłoża. W miarę możliwości powinien być wykonany w skali 1 do 1. do wielkości druku.

Proof ekranowy (Softproof)

Kontrola poprawności kolorystycznej wykonywana w oparciu o podgląd pracy na ekranie skalibrowanego monitora. Wymaga posiadania szerokogamutowego monitora i wdrożenia zarządzania barwą.

Proof impozycyjny (ozalid cyfrowy)

Wydruk próbny pozwalający skontrolować montaż składek drukarskich i poprawność układu graficznego publikacji przed naświetlaniem form drukowych. Wykonywany zwykle ze zmontowanych plików produkcyjnych, przy pomocy drukarek (ploterów) o dużym formacie, np. B1 i A1. Proof montażowy zazwyczaj nie jest proofem kolorystycznym. Czasem jest to wydruk czarno-biały. Do kontroli kolorystyki wykonuje się osobne proofy cyfrowe.

Prepress – Press – Postpress

Zwyczajowe określenie poligraficznych procesów produkcyjnych: „przed drukiem” – „w czasie druku” – „po druku”.

Prepress

Patrz: CTP.

Profile ICC

Pliki zawierające informacje o charakterystyce druku i sposobie wykonania separacji CMYK. Mogą także definiować przestrzeń barwną obrazu RGB i charakteryzować monitor. Są zgodne ze standardem International Color Consortium. Zobacz też stronę kalibracje.pl/icc

ProPhoto

ProPhoto to przestrzeń kolorów RGB, opracowana przez firmę Kodak, z myślą o wydrukach fotograficznych. Oferuje bardzo dużą gamę kolorów.

Przyrost punktu rastrowego

Efekt rozlewania się farby drukarskiej na papierze w trakcie druku. Jest zjawiskiem normalnym, ale powinien być stabilny i zgodny z definicją zawartą w normie poligraficznej ISO. Za duży przyrost punktu skutkuje zbyt ciemnym drukiem. Zbyt mały przyrost powoduje druk za jasny.

Przyrząd (narząd, zmiana zlecenia)

Zwyczajowe określenie przygotowania maszyny drukarskiej do rozpoczęcia drukowania nakładu. Na przyrząd składają się m.in.: założenie formy drukowej na maszynę, spasowanie kolorów oraz ustawienie właściwego nadawania farby. Przyrządowi towarzyszy kontrola jakości i pomiary kontrolne. Koszt przyrządu jest jednym z najważniejszych składników kosztów druku, obok kosztu wykonania formy drukowej oraz kosztu druku pojedynczego egzemplarza.

Punkt typograficzny

Tradycyjnie podstawowa jednostka miary systemu Didota, wynosząca 0,376 mm. Punkt stosowany obecnie w programach do składu to tzw punkt amerykański. Wynosi on 0,351 mm.

Raster

Symulacja obrazu wielotonalnego w postaci drobnego wzoru. Raster to jednotonalny obraz składający się z drobnych kropek, dający podczas oglądania z normalnej odległości wrażenie istnienia półtonów, gdyż kropki te są na tyle małe, że zlewają się z otaczającym je tłem (kolorem papieru). Wartość tonalna rastra jest wyznaczona procentowo jako stosunek powierzchni pokrytej rastrem do powierzchni całkowitej.

Raster FM (częstotliwościowy, klasyczny)

W rastrowaniu FM wielkość punktów rastrowych jest zmienna, a ich ilość i odległość między nimi stała. O wartości tonalnej decyduje wielkość punktów. Parametrem określającym taki raster jest jego liniatura, np. 175 lpi. Oznacza to, że linia długości 1 cala będzie złożona ze 175 punktów rastrowych.

Raster stochastyczny (amplitudowy, AM)

W rastrowaniu AM wielkość punktów jest stała, a odległość między nimi zmienna. o wartości tonalnej rastra decyduje ich ilość. Parametrem określającym taki raster jest wielkość punktów, podawana w mikronach. Np. 25 mikronów oznacza, że wszystkie punkty rastrowe, z których zbudowany jest obraz mają wielkość 25 mikronów.

Raster hybrydowy

Raster hybrydowy łączy w sobie cechy charakterystyczne rastra FM i AM. Dokładne założenia tej techniki są kształtowane przez producentów systemów CTP.

RGB

Jeden z modeli przestrzeni barw. Składa się z trzech barw: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Jest to model wynikający z budowy ludzkiego oka. Z połączenia barw RGB, w dowolnych kombinacjach, można uzyskać szeroki zakres barw pochodnych. Każda z barw jest zapisana przy pomocy składowych, które przyjmują wartość z zakresu 0–255. Zero oznacza kolor czarny, natomiast 255 to kolor biały.

RIP (Raster Image Procesor)

Procesor obrazów rastrowych. W praktyce program komputerowy, który analizuje grafikę (obrazy, teksty, elementy wektorowe), zamienia je na punkty rastrowe i przesyła do naświetlarki form drukowych lub cyfrowej maszyny drukującej.

Redakcja techniczna

Opracowanie formy graficznej i typograficznej publikacji zazwyczaj w postaci makiety, tradycyjnie papierowej, obecnie wykonywanej w programie graficznym (np. InDesign). Redakcja techniczna obejmuje wyznaczanie formatu pracy, układu stron, liczby kolumn i łamów, wielkości marginesów, paginacji. Ponadto określanie kroju i stopnia pisma poszczególnych elementów tekstu, formalną i techniczną budowę publikacji, w tym ułożenie jej elementów składowych: kart tytułowych, spisu treści, przedmowy, wstępu, tekstu głównego, indeksu, bibliografii, rozmieszczenie ilustracji, tabel, wzorów itp. Redakcja techniczna jest wykonywana we współpracy z redaktorem merytorycznym, grafikiem projektującym oraz z osobą łamiącą tekst. Redakcja techniczna bywa określana jako adiustacja, choć obecnie ma szersze znaczenie.

Rotograwiura

Technika drukowania wklęsłego. Drukowany obraz przenoszony jest z cylindrycznej formy, wytrawionej lub wygrawerowanej. Zagłębienia wypełnione są farbą, która jest przenoszona na papier pod wpływem docisku przez cylinder dociskowy. Technika stosowana tylko w bardzo dużych nakładach.

Rozdzielczość

Ilość pikseli lub punktów rastrowych wyświetlanych na ekranie lub drukowanych. Tradycyjnie podawana w calach. DPI (Dots Per Inch) to parametr rozdzielczości obrazu drukowanego. Określa z ilu punktów wydrukowana będzie linia o długości 1 cala (2.54 cm). PPI (Pixels Per Inch) to rozdzielczość obrazu wyświetlanego, podawana zazwyczaj jako szerokość x wysokość. Określa z ilu pixeli zbudowany jest obraz. Prawidłowa rozdzielczość obrazów do druku zależy od techniki druku, wielkości obrazu i odległości, z której będzie on oglądany.

Roztwór nawilżający (potocznie woda)

Roztwór na bazie wody, wzbogaconej substancjami chemicznymi (alkoholem), stosowany w druku offsetowym w celu odseparowania na formie drukowej powierzchni drukujących i nie drukujących.

Separacja (rozbarwienie)

Podzielenie oryginału barwnego na poszczególne rozbarwienia odpowiadające barwom CMYK. Separacją nazywa się też sam proces konwersji obrazu (grafiki) z modelu RGB do modelu CMYK.

Siatka (potocznie)

Patrz: „Tinta”.

Sitodruk

Technika drukarska polegająca na przeciskaniu farby przez siatkę rozciągniętą na sztywnej ramie. Oczka siatki, które mają pozostać jako „niedrukujące”, zostają w procesie przygotowania do druku zasłonięte przez szablon. Pozostałe oczka, pod wpływem nacisku rakla, przepuszczają farbę tworząc na zadrukowywanym podłożu obraz. Technika stosowana przy druku na nietypowych podłożach i w dużych formatach.

Składka

Zadrukowany arkusz papieru albo kartonu złamany (sfalcowany) jedno- lub wielokrotnie do określonego formatu.

Spad

Pole druku, które wychodzi poza obszar publikacji i jest przeznaczone do odcięcia. Stosowany, aby drukowany obraz dochodził do krawędzi publikacji po obcięciu arkusza. Format netto to format końcowy publikacji. Obszar poza formatem netto, czyli spad zostaje obcięty w procesie introligatorskim.

sRGB

sRGB to obecnie międzynarodowy standard określający przestrzeń barwną, powszechnie stosowany w programach graficznych i sprzęcie takich firm jak Microsoft, Dell czy HP. Obecny również w aparatach fotograficznych i telefonach.

Stopień pisma

Jeden z podstawowych parametrów pisma drukarskiego, zwyczajowo podawany w punktach. Mierzony jako odległość między górną linią pisma i dolną linią wydłużenia pisma.

Szpalta

Skład tekstu na określoną szerokość definiowaną podziałem kolumny na łamy. W tradycyjnym składzie szpalta nie miała określonej długości i była „łamana” wg potrzeb składu na danej kolumnie.
Zobacz też: „Kolumna” i „Łam”.

Sztancowanie

Wycinanie określonego kształtu na wydruku, najczęściej przy pomocy wcześniej przygotowanej matrycy, zwanej wykrojnikiem.

Temperatura barwowa

Temperatura barwowa określa jak ciepłe jest dane światło. Nie chodzi jednak o temperaturę w stopniach Celsjusza, ale o percepcję barwy. Temperatura barowowa wyrażana jest w Kelwinach. Im wyższa wartość Kelwinów, tym światło jest zimniejsze i bielsze. Im niższa wartość w Kelwinach, tym światło będzie cieplejsze i bardziej żółte.

Tinta

Jednolita powierzchnia koloru wydrukowana „z rastra”, czyli o zdefiniowanym w procentach pokryciu farbą. Zwykle stosowana jako tło pod inne elementy.

Tłoczenie

Uszlachetnienie druku polegające na wykonaniu wytłoczenia wklęsłego lub wypukłego elementu w papierze za pomocą matrycy.

Trapping (zalewki)

Jeśli na styku dwóch różnych kolorów zachodzi niebezpieczeństwo niedokładnego ich spasowania podczas druku (na skutek rozciągnięcia się papieru), jeden z nich można nieznacznie powiększyć na etapie przygotowania materiałów graficznych. Ogranicza to problem niedokładności pasowania przy drukowaniu kolejnych separacji.

Uszlachetnianie

Pokrywanie druków różnymi materiałami w celu zwiększenia wytrzymałości lub dla poprawy ich walorów estetycznych; lakierowanie, foliowanie. Tłoczenie i wycinanie nietypowych kształtów także jest uważane za uszlachetnianie.

Użytek

Jedna kopia pracy przygotowanej do druku, która mieści się na arkuszu drukarskim (lub jej fragment mieszczący się na arkuszu drukarskim). W przypadku pracy o wymiarach wielokrotnie mniejszych od formatu planowanego do druku arkusza należy przygotować kilka użytków (kilka kopi pracy). Oznacza to, że na jednym arkuszu będzie drukowane od razu kilka kopii. Na przykład ulotka formatu DL, 99 x 210 mm (1/3 A4) drukowana na maszynie formatu A3 będzie wymagała przygotowania pracy w sześciu użytkach na jeden arkusz.

Wakat

Strona publikacji bez zadruku. Jeśli na stronie znajduje się choćby pagina lub ilustracja, to nie jest już ona wakatem.

Wolumen papieru

Stosunek grubości papieru określanej w mikrometrach (mikronach) do gramatury papieru wyrażonej w g/m2. Inaczej: stopień spulchnienia. W praktyce bardzo gładkie, satynowane papiery powlekane mają wolumen na poziomie 1.1. Papiery objętościowe, stosowane w druku książek i katalogów, mogą mieć wolumen nawet 2.0. Dają efekt większej grubości publikacji przy zachowaniu wagi.

Wybielacz optyczny

Optyczny środek rozjaśniający. Substancja syntetyczna nakładana na powierzchnię papieru, załamująca światło w zakresie UV i sprawiająca, że jest ono odbierane przez oko ludzkie jako światło białe. Wywołuje to wrażenie wysokiej bieli papieru. Działa jednak w pełni tylko wtedy, gdy patrzymy na niezadrukowany papier. Farba drukarska redukuje ten efekt i demaskuje faktyczną biel (szarość) papieru. Technologia ta pozwala producentom papierów ograniczyć klasyczne wybielacze stosowane w produkcji i zmniejszyć jej koszty.